عملیات بیت المقدس

نقطه عطف فتوحات سرنوشت ساز جنگ

بیش از بیست ماه از آغاز جنگ استکبار علیه جمهوری اسلامی نوظهور ایران می گذشت و شهر خرمشهر همچنان در کنترل ارتش عراق بود. چندی پیش عملیات فتح المبین در منطقه غرب دزفول و شوش به پایان رسید و نتایج شگفت انگیز آن روحی تازه در پیکره رزمندگان اسلام دمید. فرماندهان جنگ می خواستند فرصت را مغتنم شمرده و وارد عمل شده و جنگ را طاقت فرسا و طولانی مدت از دشمن بگذرانند، به ویژه با نزدیک شدن به فصل گرمای طاقت فرسا در جنوب کشور.

عملیات پیروزمندانه فتح المبین که منجر به آزادسازی بخش وسیعی از خوزستان در شمال غرب این استان شد، زمینه را برای آزادسازی خرمشهر، شلمچه، هویسه و مناطق دیگر فراهم کرد، چرا که این منطقه وسیع بر خلاف تاریخ است. منطقه در عملیات فتح المبین هیچ گونه عارضه و ناهمواری وجود نداشت.

البته دشمن در غرب رودخانه کارون که از قلب خرمشهر می گذرد، استحکامات و موانع پیشرفته ای ایجاد کرده بود و 36 هزار نیروی خود را در خطوط پدافندی پیچیده متمرکز و مستقر کرده بود. عبور از چنین خط کشنده ای مانند یک معجزه و کار خدا بود. همچنین فرمانده کل قوا حضرت امام خمینی(ره) به محض آزادسازی خرمشهر فرمودند: خرمشهر را خدا حفظ کرد.

 

سر انجام عملیات بیت المقدس

در ساعت 30 دقيقه بامداد 10 ارديبهشت ماه 1361 نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران قرارگاه یکسان كربلا سپاه و ارتش و 3 قرارگاه عملياتي قدس در منطقه سوسنگرد و محور شمالي كرخه كور ، قرارگاه فتح در منطقه دارخوين و قرارگاه نصر در شمال خرمشهر ، حمله سراسري خود را از منطقه عمومي رودخانه كرخه كور و غرب رود كارون به منظور باز پسگیری خرمشهر و مناطق شمال آن و عقب راندن دشمن از مرز بين المللي آغاز نمودند . همچنين از سوي ستاد جنگ مقرر شده بود تا در روند اين عمليات ، شهر هاي اهواز ، حميديه و سوسنگرد از برد توپخانه سنگين و دوربرد دشمن خارج شود . پيش از آغاز عمليات ، از سوي قرارگاه كربلا ، رمز حمله با نام مبارك يا علي بن ابي طالب در روز سيزدهم رجب و در نخستين دقايق دهم ارديبهشت ماه 1361 به نيروهاي تحت امر صادر شد .

پس از 25 روز تلاش براي آماده شدن مقدمات و انجام طرح بزرگ عمليات ، به منظور مقابله با مشكلات احتمالي ، از جمله آب گرفتگي هاي غير طبيعي كه دشمن در سر راه رزمندگان ايراني ايجاد كرده بود و پيچيدگي مواضع و حجم ماشين آلات زرهي و نيروهاي پياده دشمن و انجام چهار مرحله عمليات تهاجمي در منطقه اي به وسعت 6000 كيلومتر مربع ، همه چيز براي يك حمله بزرگ مهيا شد .

سرانجام در تاريخ سوم خرداد ماه 1361 خرمشهر كه با 34 روز مقومت غيورانه ئر برابر دشمن سقوط كرده بود ، پس از 575 روز اشغال و ويران شدن خانه ها و اماكن عمومي و دولتي ، در كمتر از 25 روز آزاد و پاكسازي شد و به آغوش ميهن اسلامي بازگشت .

بازتاب اين پيروزي شگرف تا مدت ها در رسانه هاي جهان در صدر تمام اخبار و گزارش ها بود . فتح خرمشهر به منزله بزرگترين پيروزي نظامي – سياسي جمهوري اسلامي در جريان جنگ تحميلي و مهلك ترين ضربه به پيكره دشمن تلقي شد .

عمليات پيروزمندانه بيت المقدس اين خسارات به دشمن وارد آمد :

1- لشكر هاي 3 زرهي ، 11 و 15 پياده دشمن درمحور خرمشهر ، به ميزان 80 درصد منهدم شدند .

2- لشكر هاي 5 مكانيزه و 6 زرهي در محور شمالي عمليات با فرار و عقب نشيني به ميزان 20 درصد آسيب ديدند .

3- لشكر هاي 9 و 10 زرهي كه در عمليات فتح المبين آسيب ديده بودند هر يك به ميزان 20 درصد ، لشكر 7 پياده 40 درصد ، و يك لشكر زرهي كه در آخرين روزهاي سقوط خرمشهر ظاهر شد به ميزان 20 درصد منهدم شدند .

4- تيپ 10 زرهي به ميزان 30 درصد منهدم . تيپ هاي 31 ، 32 و 33 نيروي مخصوص كه به هنگام تجاوز به خرمشهر نقش مهمی داشتند ، ضربات سنگيني را متحمل شدند.

5- تيپ هاي 9 ، 10 ، 20 و 113 گارد مرزي و تيپ هاي 238 و 501 پياده 50 درصد منهدم شدند و نيروهاي آنها به اسارت رزمندگان اسلام در آمدند .

6- تيپ هاي 416 ، 417 ، 601 ، 602 و 603 به ميزان 50 درصد و تيپ 109 پياده به ميزان 60 درصد منهدم شدند . همچنين گردان هاي شناسايي حنين و حطين آسيب ديدند .

در مجموع چهار مرحله عمليات ، بيش از 16500 تن از نيروهاي دشمن كشته و زخمي و 19000 نفر نيز اسير شدند . علاوه بر بند خرمشهر ، مناطق و تاسيسات ديگري طي اين عمليات آزاد شدند كه عبارتند از :

1 – پادگان حميد ، جفير ، حسينيه و شهر هويزه

2 – جاده اصلی و مواصلاتي اهواز – خرمشهر

3 – آزاد سازي 180 كيلومتر از خط مرزي و 5038 كيلومتر مربع از مناطق اشغالي

4 – جاده مواصلاتي سوسنگرد – هويزه

5 – خارج شدن بخش وسيعي از خاك جنوب ايران از زير آتش توپخانه سنگين دشمن

6 – تصرف و تامين 12 پاسگاه مرزي

تجهيزات و جنگ افزار هاي منهدم شده دشمن نيز بدين شرح است :

1 – 285 دستگاه تانك و نفربر

2 – ده ها انبار مهمات

3 – 40 فروند هواپيما

4 – 2 فروند بالگرد

5 – چندين دستگاه لودر و ماشين هاي مهندسي – رزمي

6 – 500 دستگاه خودرو

7 – ده ها قبضه توپ سنگين و سبك

8 – مقدار قابل توجهي از تيربارهاي گوناگون و سلاح هاي سبك و سنگين

همچنين غنايم فراواني به دست رزمندگان اسلام افتاد كه عبارتند از :

1 – 105 دستگاه تانك و نفربر

2 – ده ها انبار تسلیحات نظامی

3 – 95000 عدد انواع مين

4 – صد ها دستگاه خودرو سبك و سنگين

5 – تعداد قابل توجهي لودر ، بولدزر و ماشين هاي مهندسي – رزمي

6 – 18 قبضه توپ 130 ميليمتري

7 – هزاران قبضه سلاح انفرادي

خلاصه گزارش عملیات بیت المقدس :

نام عمليات : بيت المقدس ( الي بيت المقدس )

زمان اجرا : 10/2/1361

مدت اجرا : 25 روز

مكان اجرا : منطقه عمومي رودخانه كرخه و غرب رود كارون

رمز عمليات : يا علي ابن ابي طالب

تلفات دشمن : 35500 نفر كشته ، زخمي و اسير

ارگان هاي عمل كننده : سپاه و ارتش

اهداف عمليات : آزاد سازي خرمشهر و خارج ساختن شهر هاي اهواز ، حميديه و سوسنگرد از برد توپخانه سنگين دشمن – طي چهار مرحله